Laatste wijzigingen

• Gebit
• Peuter 2
• Peuter 3
• Verzorging en uiterlijk

De Trammelant in Tandenland app is niet langer beschikbaar en dus geschrapt uit de tekst.

• Internet
• Online
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Social media

Link naar niet meer bestaande houhetlekkervoorjezelf.nl verwijderd.

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Veiligheid

Aan de teks is een alinea over Blauwalg toegevoegd: 'Blauwalg In meren, plassen en kanalen komt veel blauwalg voor. Vooral bij oevers, strandjes en jachthavens vind je blauwalg. Het zijn geen echte algen maar bacteriën, die je ziek kunnen maken. Als het lang achter elkaar warm weer is, kan blauwalg zich aan de oppervlakte ophopen. Kinderen die in contact komen met blauwalg kunnen ziek worden. Blauwalg irriteert de huid en de ogen. In ergere gevallen kunnen zwemmers last krijgen van maagpijn, hoofdpijn of misselijkheid. Je kunt blauwalg herkennen aan een heldergroene, groenblauwe of helderblauwe kleur op het water. Op Zwemwater.nl kun je op postcode of plaats zoeken of het zwemwater daar veilig is. Vaak staan langs de kant ook bordjes, die waarschuwen dat er mogelijk blauwalg in het water zit.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Ziekten en aandoeningen
• Zien

link naar online kleurenblindtest toegevoegd.

• Peuter 2
• Peuter 3
• Ziekten en aandoeningen
• Zien

Tekst over het testen van kleurenblindheid is aangepast: 'Wanneer testen? Het kleuren zien begint al als je kind nog een baby is. Maar voor peuters is het vaak nog moeilijk om kleuren te benoemen. De Jeugdgezondheidszorg kan je kind testen op kleurenblindheid. Testen of een kind kleuren kan zien kan betrouwbaar vanaf ongeveer 7 jaar. Soms lukt het eerder.'

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Zorgintensieve gezinnen

De definitie van 'jonge mantelzorger' is uitgebreid met: 'Naast de zorgtaken, die ze hebben, maken jonge mantelzorgers zich ook zorgen over hun zieke ouder of broer of zus. Zelf ontvangen ze juist te weinig zorg van ouders, die zelf minder kunnen of het druk hebben met het zieke gezinslid.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Genotmiddelen
• Puber 13 t/m 16

Tekst over verbod aangepast ivm datumwijziging: Inmiddels is het verboden om die smaakjes toe te voegen aan vapes. Maar de voorraden mogen nog wel verkocht worden tot 1 januari 2024.

• Verzekeringen
• Voorbereiding geboorte
• Zwanger zijn

Tekst over NIPT-onderzoek is aangepast. Wordt nu vergoed vanuit de basisverzekering.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Spreken

Titel is uitgebreid tot: Stotteren of niet vloeiend praten

• Peuter 2
• Peuter 3
• Spreken

Titel is uitgebreid tot: Stooteren of niet vloeiend praten

• Boosheid
• Brutaal/opstandig gedrag
• Huilen
• Peuter 2
• Peuter 3

De titel is veranderd van 'Dwingend gedrag' naar 'Eisend gedrag'.

• Peuter 2
• Peuter 3
• Spreken

Verwijzing naar 'Meer info' uitgebreid: Meer info Selectiefmutisme.nl - van stichting selectief mutisme, met o.a. activiteiten voor kinderen met selectief mutisme Spreektvoorzich.nl. - van Stichting Behandeling Selectief Mutisme. Uitgebreide informatie over het herkennen en vaststellen van selectief mutisme. Plus therapiemethode. Wil je de medewerkers van de kinderopvang van je kind meer informatie over selectief mutisme geven, wijs hen dan ook op deze website.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Spreken

Verwijzing naar 'Meer info' uitgebreid: Meer info Selectiefmutisme.nl - van stichting selectief mutisme, met o.a. activiteiten voor kinderen met selectief mutisme Spreektvoorzich.nl. - van Stichting Behandeling Selectief Mutisme. Uitgebreide informatie over het herkennen en vaststellen van selectief mutisme. Plus therapiemethode. Wil je de leerkracht van je kind meer informatie over selectief mutisme geven, wijs hem of haar dan ook op deze website.

• Abortus
• Ongewenst zwanger

Tekst is aangepast, omdat er geen wettelijke verplichting van 5 dagen bedenktijd meer is: Op het moment dat je zwangerschap door een arts is vastgesteld en je je redenen voor een abortus met de arts hebt besproken, bepaal je samen met de arts de tijd die je nodig hebt om een definitief besluit te nemen. Dit kan 0 dagen zijn, maar ook 10 als je dat nodig hebt.

• Abortus
• Ongewenst zwanger
• Wetgeving en juridisch

De wettelijke verpiichte bedenktijd van 5 dagen is geschrapt in de wet en dus ook in deze tekst.

• Peuter 2
• Peuter 3
• Ziekten en aandoeningen

Toegevoegd: Het kan helpen tegen de pijn om het hoofdeinde van het bed wat hoger te zetten.

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Seksueel misbruik

Toegevoegd: Hulp nodig? Helpwanted.nl is een hulplijn voor online grensoverschrijdend gedrag. Zij bieden praktische hulp en persoonlijk advies aan iedereen die te maken heeft met online grensoverschrijdend gedrag. Je kunt met ze chatten, mailen of bellen. Dit is altijd gratis en anoniem.

• Ongeboren kind
• Ziekten en aandoeningen
• Zwangerschapsonderzoeken
• Zwanger zijn

Tijdstip voor mogelijkheid voor nipt-onderzoek aangepast naar vanaf 10 weken.

• Baby 0
• Baby 1
• Hechting
• Spreken

Link naar Stichting Lichaamstaal verwijderd. Lijkt niet meer te bestaan.

• Baby 0
• Baby 1
• Ritme en regelmaat

Link naar Stichting Lichaamstaal verwijderd. Zijn niet meer te bereiken.

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Scheiding

Toegevoegd is: 'Op de website Uitelkaarmetkinderen.nl van het Ministerie van Justitie en Veiligheid vind je meer informatie om de scheiding zo soepel mogelijk te laten verlopen voor jullie én voor jullie kinderen.'

• Ziekten en aandoeningen
• Zwangerschapsonderzoeken
• Zwanger zijn

informatie over bloedonderzoek naar infectieziekten is nu hierin opgenomen. Toegevoegd is o.a.: 'Aan het begin van de zwangerschap wordt je bloed onderzocht op drie infectieziekten: hepatitis B, syfilis en hiv. Soms hebben vrouwen een van deze ziekten zonder dat zelf te weten. Als je aan een van deze infectieziekten lijdt, kun je je kind besmetten. Door vroeg in de zwangerschap te beginnen met een behandeling kun je besmetting van je kind meestal voorkomen.'

• Ik als ouder
• Vervolgopleiding

Omdat studiekosten niet meer aftrekbaar zijn bij de belastingdienst is die info geschrapt.

• Druk gedrag
• Peuter 2
• Peuter 3

Jet artikel is aangevuld met veel tips en gevalideerd door een jeugdarts. Toegevoegd is o.a.: 'Je wil niet de hele dag lopen waarschuwen en verbeteren. Kies er dus voor om sommige minder storende negatieve gedragingen te negeren in plaats van proberen aan te passen. Neem regelmatig contact op met de medewerkers van de peuterspeelzaal of kinderopvang. Ook als je denkt dat het goed gaat! Probeer met de leiding daar op één lijn te zitten over de aanpak van je kind. Voel je nooit schuldig als je kind ondanks alle structuur, positieve aandacht, begrip, geduld en liefde toch druk is. Sommige kinderen zijn van nature druk. Vaak gaat het de ene dag beter dan de andere dag. Blijf je kind wel bijsturen! Een drukke peuter is een extra uitdaging in de opvoeding. Regelmaat en voorspelbaarheid zijn heel belangrijk voor deze kinderen. Ze hebben veel steun nodig, Het is daarom belangrijk dat je niet te snel met een oordeel klaarstaat en denkt dat je kind expres zo druk doet.'

• Baby 0
• Baby 1
• Vaste voeding

Informatie over wennen aan grover voedsel toegevoegd: 'Baby's kunnen moeite hebben met het eten van vast en/of grof voedsel. Ze gaan dan 'kokken'. Je hoeft daar niet van te schrikken. Als je blijft oefenen met de hapjes verdwijnt dit vanzelf. Het eten van grove structuren gaat dan steeds beter.'

• Baby 0
• Baby 1
• Lichamelijke klachten en verschijnselen

In samenwerking met een jeugdarts is informatie over 'mondademen' opgenomen: 'Voorkom mondademen zoveel mogelijk De normale manier van ademhalen is door de neus. De lucht die door de neus gaat wordt vochtig waardoor de keel minder geïrriteerd raakt dan bij mondademen. De lucht wordt gezuiverd door kleine haartjes. Door neus-ademen wordt de kans op infecties minder. Met een verstopte neus is het moeilijk om door de neus te ademen. Dan móet je kind wel door de mond ademen. Let erop dat je kind na een verkoudheid weer door de neus gaat ademhalen. Je kind kan gewend zijn geraakt aan het mondademen. Het mondje 'hangt' open en het kost minder energie om dan door de mond te ademen. Als je kind slaapt kun je zijn kin optillen, zodat zijn mond sluit. Eventueel kun je de lippen nog zachtjes dichtdrukken. Als je kind langdurig blijft mondademen kunnen vuil, kou en droogte makkelijker de luchtwegen bereiken en zo keelpijn, ontstoken amandelen, kriebelhoest, oorontstekingen en een verstopte neus veroorzaken.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Slapen

In overleg met een jeugdarts is hierin een stukje opgenomen over het voorkomen van ademen door de mond: 'Voorkom mondademen zoveel mogelijk De normale manier van ademhalen is door de neus. De lucht die door de neus gaat wordt vochtig waardoor de keel minder geïrriteerd raakt dan bij mondademen. De lucht wordt gezuiverd door kleine haartjes. Door neus-ademen wordt de kans op infecties minder. Met een verstopte neus is het moeilijk om door de neus te ademen. Dan móet je kind wel door de mond ademen. Let erop dat je kind na een verkoudheid weer door de neus gaat ademhalen. Je kind kan gewend zijn geraakt aan het mondademen. Het mondje 'hangt' open en het kost minder energie om dan door de mond te ademen. Als je kind slaapt kun je zijn kin optillen, zodat zijn mond sluit. Eventueel kun je de lippen nog zachtjes dichtdrukken. Als je kind langdurig blijft mondademen kunnen vuil, kou en droogte makkelijker de luchtwegen bereiken en zo keelpijn, ontstoken amandelen, kriebelhoest, oorontstekingen en een verstopte neus veroorzaken.'

• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Spreken

In samenwerking met een jeugdarts is o.a. toegevoegd: 'Maak het stotteren bespreekbaar met je kind. Geef aan dat je snapt dat het lastig is. Vraag hoe je puber het liefst wil dat mensen reageren als hij niet uit zijn woorden komt. Lees samen de informatie op Stotteren.nl en vraag of je puber naar een logopedist of stottertherapeut wil.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Fijne motoriek

Een folder van de GGD is opgenomen in dit artikel en gevalideerd door een jeugdarts. Met name tips om je kind te stimuleren zijn toegevoegd: 'Wat kun je doen om de fijne motoriek te stimuleren? Kleuren, tekenen, schrijven, verven met kwast, vingerverven. Knippen, plakken, prikken, stempelen, vouwen, scheurwerkje, vlechtwerkje. Spelen met klei of gips, bouwen met Brix-steentjes. Spelen met zand en water. Timmeren, schroeven, figuurzagen. Spelen met blokken, Lego, K'nex, Playmobil, Meccano, Fischerbouw of ander constructiemateriaal. Poppen, barbies aan- en uitkleden. Borduren, naaien, vingerhaken, punniken. Insteekmozaïek, ministeck, strijkkralen, diamond painting. Ketting rijgen met kralen, stukgeknipte rietjes of geverfde macaroni elleboogjes. Puzzelen. Bouwdozen, bouwplaten. Spelletjes zoals Mikado, Jenga, Ezeltje Strekje, Muizenval, Dokter Bibber, Toren van Pisa, Pinguïn paniek. Knikkeren, sjoelen, ringwerpspel, kegels omgooien, pijltjes werpen. Zelf aan- en uitkleden, ook de knoopjes, de rits en de riem. Geef je kind de tijd om dit zelf te doen. Veters strikken. Kraan open- en dichtdraaien. Zelf handen wassen en afdrogen. Zelf tanden poetsen (tot 10 jaar wel napoetsen). Zelf haren kammen. Helpen in de keuken met tafeldekken, afwassen, boontjes breken, sausje roeren, flessen open- en dichtdraaien, drinken zelf inschenken, zelf brood smeren en snijden. Koekjes of brood bakken (zelf het deeg maken), plakje cake versieren. Planten water geven.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Druk gedrag

De inhoud van een GGD-folder is in het artikel opgenomen. Veel tips zijn toegevoegd, waaronder: 'Stimuleer spelen met vriendjes die niet zo druk zijn. Indien het spel te druk dreigt te worden, stuur dan tijdig op een positieve en rustige manier bij. Je kunt bijvoorbeeld even meespelen om het spel in goede banen te leiden. Als dat niet lukt kan het overstappen naar een ander spel een goede oplossing zijn. Laat je kind het liefst met niet meer dan één vriendje tegelijk spelen. Drukkere kinderen kunnen nog wel eens plotseling en zonder nadenken iets doen. Op zo'n moment kan een kind niet genoeg rekening houden met de gevoelens van het vriendje. Er kan ruzie van komen, waarbij je kind geen andere oplossing meer ziet dan slaan. Als je kind een ander kind pijn doet moet je natuurlijk ingrijpen: haal je je kind even uit de situatie. Probeer je kind af te leiden en te kalmeren. Neem je kind zo nodig even op schoot. Wanneer het weer rustig is, kun je met hem of haar de situatie bespreken. In een rustige sfeer kun je je kind veel beter uitleggen wat er precies is misgegaan. Zorg voor afwisseling in activiteiten en uitdagende materialen waar je kind veel mee kan doen, zoals bouwsteentjes of grote dozen om te bouwen. Neem regelmatig een moment rust, bijvoorbeeld door met je kind een boekje te lezen. Probeer situaties, die je kind nog niet zo goed aan kan te vermijden. Uitgebreid winkelen in de stad of te veel aanloop van familie kan voor kinderen moeilijk zijn. Sommige kinderen kunnen zo'n situatie niet overzien en dat geeft onrust. Onverwachte gebeurtenissen zijn niet goed voor een druk kind. Probeer ze te vermijden. Bereid je kind voor op nieuwe situaties. Doe dit niet te lang van tevoren. Bijvoorbeeld: wanneer er een verjaardag gevierd gaat worden, kun je de opeenvolgende gebeurtenissen beschrijven. Dat geldt ook voor bezoek, vakanties en uitstapjes. Je wil niet de hele dag lopen waarschuwen en verbeteren. Kies er dus voor om sommige minder storende negatieve gedragingen te negeren in plaats van proberen aan te passen. Neem regelmatig contact op met de leerkracht van je kind. Ook als je denkt dat het goed gaat! Probeer met de leerkracht op één lijn te zitten over de aanpak van je kind.'

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Scheiding

In samenwerking met een opvoedkundig adviseur is informatie toegevoegd over het uitvoeren van het ouderschapsplan. O.a.: 'Ruzies tussen ex-partners komen waarschijnlijk doordat ieder voor zich probeert een 'goede ouder' te zijn. Besef dat je in je eentje niet die ouder voor je kind kunt zijn, die je daarvoor met z'n tweeën was. Dat neemt de spanning misschien een beetje weg. Als je respect hebt voor de (opvoed)talenten van de ander, kun je misschien zonder of met minder ruzie tot afspraken komen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Vaste voeding

Informatie toegevoegd: 'Waarom is drinken uit een beker beter dan uit de fles? Bij het drinken uit een beker gebruikt je kind meer en andere mondspieren dan bij het drinken uit een fles. Drinken uit een beker stimuleert de normale ontwikkeling van het tongriempje en voorkomt verkeerd slikken. Door drinken uit een beker wordt de neusademhaling beter. Dit helpt bij het voorkomen van verkoudheid en oorontsteking. De kaken ontwikkelen zich beter als je kind uit een beker drinkt. Als je kind lang en vaak uit een zuigfles drinkt, kan dat invloed hebben op de groei van de bovenkaak, de stand van de tanden en op de spraakontwikkeling van je kind.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Fijne motoriek
• Lichamelijke ontwikkeling
• Sport en beweging

Het artikel is uitgebreid en opnieuw gevalideerd door een jeugdarts. Toegevoegd zijn spelletjes om de motoriek te oefenen en o.a. ; 'Als de motoriek van je kind niet helemaal soepel is, kan dat lastig zijn. Kinderen met een matige grove motoriek kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met fietsen, gym, zwemmen, hardlopen, klimmen, voetbal en andere balspelletjes. Kinderen vinden activiteiten die ze moeilijk vinden meestal niet zo leuk. Ze proberen zo'n activiteit dan niet te doen. Als je kind iets probeert en het lukt maar niet, dan is dat ook niet goed voor het zelfvertrouwen.'

• Fijne motoriek
• Lopen
• Peuter 2
• Peuter 3

Er zijn spelletjes en activiteiten toegevoegd om de grove motoriek te oefenen: 'Balspelen zoals overgooien en voetballen Fietsen op een driewieler of loopfiets Steppen, skelteren Hinkelspelletjes Klimmen op het klimrek in de speeltuin, schommelen Peuterzwemmen Spelletjes zoals sjoelen, ringwerpspel, kegels omgooien Samen springen, hardlopen, huppelen, op één been staan Balanceren door op een streep, een stoeprand, een laag hekje, een zandbakrand of een evenwichtsbalk in de speeltuin te lopen'

• Angst
• Peuter 2
• Peuter 3

Toegevoegd is: 'Peuters maken elke dag dingen mee, die ze nog niet begrijpen. Misschien heeft jouw peuter nog last van verlatingsangst: hij ziet jou weggaan, maar snapt nog niet dat je weer terugkomt. Je peuter ziet dat er van alles verdwijnt in de stofzuiger, maar snapt niet dat hij zelf niet in de stofzuiger past. Wat oudere kinderen zien op televisie een grote brand en zijn bang dat hun eigen huis ook in brand gaat. Omdat kinderen nog niet alles van het leven begrijpen, zijn ze vaker angstig dan volwassenen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Borstvoeding
• Glutenintolerantie
• Lactose-intolerantie

Het artikel is uitgebreid met informatie over hoe een koemelkallergie wordt vastgesteld en gevalideerd door een diëtist. Toegevoegd is o.a.: 'Je kind heeft klachten die veroorzaakt kunnen worden door koemelkallergie. Er is helaas geen eenvoudige test, die aan kan geven of je kind inderdaad koemelkallergie heeft. Zelfs een bloedonderzoek of een huidtest kan dit niet met zekerheid vaststellen. Om te voorkomen dat je kind onnodig koemelkvrije voeding krijgt, zal je kind een 'dubbelblinde koemelkprovocatietest' ondergaan. Dit wordt hieronder uitgelegd.'

• Baby 0
• Baby 1
• Op vakantie

Water drinken voor jonge baby's aangepast: 'Is de baby nog jonger dan 6 maanden? Geef hem dan nog geen water, dat kunnen de nieren nog niet aan. Verdeel de borstvoeding of kunstvoeding goed over de dag. Gebruik in het buitenland voor het maken van de flesvoeding voor de zekerheid gekookt water. Als het kraanwater niet geschikt is, koop dan mineraalwater zonder prik. Bewaar de geopende fles in de koelkast en maak hem in een paar dagen op. Gebruik licht gemineraliseerd mineraalwater. Geschikte soorten zijn bijvoorbeeld: Bar-le-Duc, Spa reine (blauw) en Evian.'

• Baby 0
• Baby 1
• Meertaligheid

Het artikel is uitgebreid en gevalideerd door een jeugdarts. Toegevoegd is o.a.: Spreek af wie in welke taal met jullie kind praat. Kinderen leren een taal door te luisteren en na te doen. Kies voor jezelf de taal waarin jij je het best kunt uitdrukken. Dat betekent dat je in die taal alles kunt zeggen, maar ook dat je daar het meeste gevoel bij hebt. Meestal is dat je moedertaal. Praat veel met je kind in je eigen taal. Die leert je kind dan heel goed, met alle schoonheid en rijkdom van een taal. Zo ontwikkelt je kind taalgevoel, dat bij het leren van andere talen nodig is. Praat niet te moeilijk tegen je kind, maar ook niet te gemakkelijk. Spreek geen twee talen door elkaar. Een baby of peuter snapt nog niet welke woorden Nederlands zijn en welke woorden niet.'

• Meertaligheid
• Peuter 2
• Peuter 3

Het artikel is uitgebreid en gevalideerd door een jeugdarts. Toegevoegd is o.a.: 'Als thuis weinig Nederlands wordt gesproken of als jullie het Nederlands niet goed beheersen, leert je kind Nederlands als tweede taal. Zorg dan dat je kind veel contact heeft met Nederlanders of met familie of vrienden, die wel goed Nederlands spreken. Als je zelf Nederlands praat met fouten of een duidelijk accent, leert je kind die vorm van Nederlands.'

• Op vakantie
• Peuter 2
• Peuter 3
• Ziekten en aandoeningen

Tips aangevuld en toegevoegd: 'Op Thuisarts.nl lees je meer over reisziekte bij kinderen.'

• Bevallen

Het artikel is uitgebreid met informatie uit een GGD-folder. Toegevoegd is o.a.: 'Je verloskundige doet er alles aan om je goed voor te bereiden op de bevallingen om die zo prettig mogelijk te laten verlopen. Vertel haar dus vooral wat je wensen zijn én waar je je zorgen over maakt. Zij geeft je tips om je voor te bereiden op de bevalling. Zodat je met vertrouwen aan de bevalling begint.'

• Weeën

Het artikel is uitgebreid met informatie uit een GGD-folder. Toegevoegd is o.a.: 'Het klinkt misschien vreemd, maar hoe je achteraf terugkijkt op je bevalling heeft niet zozeer te maken met hoeveel pijn je hebt gehad, of dat je medicijnen hebt gehad om de pijn te onderdrukken. Hoe tevreden je straks terugkijkt op je bevalling hangt vooral af van de begeleiding die je hebt gekregen, blijkt uit onderzoek. Daarom is het zo belangrijk dat je goede ondersteuning krijgt, van je partner en van de verloskundige, gynaecoloog, kraamverzorgende of verpleegkundige. En dat je betrokken wordt bijbeslissingen.'

• Bevallen

AAn het artikel zijn een aantal ontspanningsmethoden toegevoegd. o.a.: 'Yoga, autogene training, relaxatie en geleide verbeelding Bij deze technieken doe je oefeningen om je ademhaling rustig te maken en je spieren te ontspannen. Of om je aandacht te richten op dingen die je rustig en ontspannen maken. Door je te ontspannen voel je je prettiger en minder angstig. Dat helpt je om beter met de pijn om te gaan.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Meertaligheid

Het artikel is uitgebreid. Toegevoegd is o.a.: 'Als je als Nederlandse ouders wilt, dat je kind een nieuwe taal blijft spreken na de terugverhuizing naar Nederland, kun je afspreken een vast dagdeel als gezin die taal te spreken. Houd bijvoorbeeld een Engelse zaterdagochtend.'

• Meertaligheid
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Het artikel is uitgebreid. Toegevoegd is o.a.: 'Probeer zelf ook Nederlands te leren. Je kunt cursussen Nederlands volgen in een buurthuis of wijkcentrum of bij een ROC. Vraag dit na bij het Gemeentehuis. Je kunt beter met de leraren van je kind overleggen als je Nederlands spreekt.'

• Gedrag
• Gezonde voeding
• Lichaamsgewicht
• Peuter 2
• Peuter 3

Vanuit een GGD-folder zijn nog wat toevoegingen gedaan aan dit artikel. Toegevoegd is o.a.:'Peuters willen de wereld verkennen en gunnen zich soms weinig tijd om te eten. Peuters eten niet voor de gezelligheid. Ze eten omdat ze trek hebben en ze eten tot ze genoeg hebben. '

• Pesten
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Regel uit GGD voorlichtingsfolder toegevoegd: 'Pesten is vaak een gewoonte geworden, die de pesters maar moeilijk kunnen afleren.Waarschuw je kind dat het pesten niet meteen ophoudt, ook niet als bijvoorbeeld de mensen op school er beter op gaan letten.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Pesten

Regel uit GGD voorlichtingsfolder toegevoegd: 'Pesten is vaak een gewoonte geworden, die de pesters maar moeilijk kunnen afleren.Waarschuw je kind dat het pesten niet meteen ophoudt, ook niet als bijvoorbeeld de mensen op school er beter op gaan letten.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Zindelijkheid

Het artikel is aangevuld met informatie uit een folder van de GGD. Toegevoegd is o.a.: 'Het kan werken om je kind 's avonds op te nemen om het te laten plassen. Daarmee maak je de periode die je kind droog moet blijven kleiner. Daardoor wordt het voor je kind misschien wel haalbaar om droog te slapen. Het geeft je kind een goed gevoel als het lukt.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Zindelijkheid

Het artikel is uitgebreid met het volgende stukje: 'Oorzaak van bedplassen Er is geen algemene oorzaak aan te geven waarom een kind in bed plast. Het is tot nu toe niet bewezen dat het door emotionele spanningen komt. Misschien merk je dat je kind heel diep slaapt. Vaak komt het bedplassen meer in de familie voor. Er is bijna nooit een medische oorzaak, zeker niet wanneer het kind: overdag droog is; overdag drie tot acht keer plast; nooit blaasontsteking heeft gehad; met een normale straal op de wc plast. Een kleine groep kinderen plast in bed, omdat ze 's nachts te veel urine produceren. Sommige kinderen kunnen 's nachts hun plas niet ophouden, omdat ze last van verstopping hebben. Denk je aan een medische oorzaak voor het bedplassen? Neem dan contact op met de huisarts.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Slapen

Extra tip 'voor in bed blijven opgenomen: Je kunt een wekker bij het bed van je peuter zetten en vertellen dat je komt als die is afgegaan. Een lampje, dat aangaat op een tijdschakelaar is ook een manier om je peuter te vertellen dat het tijd is om op te staan.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Slapen

Het artikel is uitgebreid. Toegevoegd is o.a.: 'Is er nog een ouder of verzorger in huis, laat deze je kind dan ook eens terugbrengen. Zo weet je kind dat iedereen wil dat het gaat slapen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Huilen
• Ritme en regelmaat

Het advies over het weer in bed liggen is aangepast: 'Sommige baby's vallen van de vijf stappen in slaap. Leg je baby niet meteen op zijn rug in bed. Jonge baby's kunnen dan reageren met een schrikreflex (Moro-reflex). Leg je baby dus rustig op de zij en houd hem even goed vast. Draai je baby daarna rustig door naar de rug.'

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Eerste hulp
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Op straat/buiten
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Gegevens uit onderzoek van Wageningen University & Research verwerkt in het artikel. Toegevoegd is o.a.: 'Onderzoekers ontdekten dat teken in 70% van de tuinen zitten. Zelfs in kortgemaaid gras!' en: 'Elk jaar zijn er 1,5 miljoen tekenbeten in Nederland. Onderzoekers berekenden dat een derde daarvan in de tuin gebeurt.

• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Slapen

Tekst over pubers uit dit artikel over jongvolwassenen geschrapt. Die informatie is te lezen in 'Nachtrust' in het Puberdeel op de site.

• Baby 0
• Baby 1
• Borstvoeding
• Flesvoeding
• Gezonde voeding
• Vaste voeding

Links naar andere artikelen zijn toegevoegd en voorbeelden van dagmenu's voor kinderen van 6-7 maanden en 8 t/m 11 maanden.

• Gezonde voeding
• Peuter 2
• Peuter 3

Een voorbeeld van een dagmenu voor peuters van 1 t/m 3 jaar is toegevoegd.

• Ongeboren kind
• Roken
• Veiligheid
• Zwanger zijn

link naar folder bij Trimbos toegevoegd

• Peuter 2
• Peuter 3
• Zindelijkheid

Meer informatie uit de NCJ folder over zindelijkheid opgenomen in de tekst. Toegevoegd is o.a.: 'De 'hurkhouding' is de beste houding om te plassen of te poepen. Laat jongens dus ook zittend plassen. Dan wordt de blaas goed geleegd.'

• Vaccinaties
• Zwanger zijn

Wegens het wegvallen van de coronavaccinatie is de informatie daarover verwijderd uit dit artikel.

• Angst
• Bevallen

De alinea over 'bevallen in coronatijd' is geschrapt.

• Kraamtijd

Alinea over corona is geschrapt.

• Baby 0
• Baby 1
• Kolven

De adviezen rond het omgaan met borstontsteking zijn aan het veranderen. Het artikel is door een lactatiekundige geactualiseerd en opnieuw gevalideerd. Aangepast is o.a.: 'je kunt op verschillende manieren met borstontsteking omgaan. Steeds vaker kiezen lactatiekundigen ervoor om de ontstoken borst tot rust te brengen door te koelen en de zwelling af te laten nemen. Ga wel door met voeden of kolven, maar stimuleer je borst niet extra. Het kan zijn dat het advies van jouw zorgverlener anders is. Kijk voor de meest recente adviezen bij de borstvoedingsorganisaties. Als je erg ziek bent, volg dan het advies van de huisarts op.'

• Voorbereiding geboorte

Het artikel is uitgebreid met meer informatie over de programma's Stevig Ouderschap en VoorZorg en gevalideerd door een adviseur van het NCJ.

• Baby 0
• Baby 1
• Gezondheid
• Groei

De informatie over het programma Stevig Ouderschap is uitgebreid en gevalideerd door een adviseur van het NCJ. Toegevoegd is o.a.; 'Stevig Ouderschap biedt opvoedondersteuning aan aanstaande ouders en ouders die net een kind hebben gekregen. Heb je vragen over de opvoeding, wil je extra ondersteuning bij je rol als ouder of wil je graag je verhaal kwijt over je eigen jeugd of omstandigheden van nu? Dan is Stevig Ouderschap misschien wat voor jou. Om dit in te schatten, ontvang je vlak na de geboorte een korte vragenlijst. De jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau bespreekt de vragenlijst met je tijdens het huisbezoek. Als uit de vragenlijst blijkt dat je behoefte hebt aan extra ondersteuning, krijg je zes huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige. De jeugdverpleegkundige luistert naar je en denkt met je mee. Ze geeft eventueel advies en kijkt samen met jou naar oplossingen voor de problemen waar je tegenaan loopt. Ze heeft even alle aandacht voor je.'

• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Peuter 2
• Peuter 3

Het artikel is geactualiseerd en opnieuw gevalideerd door een jeugdarts. Aangepast is o.a.: 'Een neusspray voor jonge kinderen is meestal een zoutoplossing. Die kun je ook zelf maken. Voeg aan een glas water een halve theelepel zout toe. Controleer of dit naar tranen smaakt en voeg eventueel meer zout of water toe om die smaak te krijgen. Druppel of spuit 's morgens en 's avonds de zoutoplossing in de neus van je peuter. Dit helpt het snot oplossen, zodat je kind beter kan ademhalen.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Lichamelijke klachten en verschijnselen

Het artikel is geactualiseerd en opnieuw gevalideerd door een jeugdarts. Aangepast is o.a.: 'Door hoesten en niezen verspreiden ziektekiemen zich in de lucht. Zo kun je dus iemand anders ziek maken. Je kind weet inmiddels wel dat het niet in de richting van een ander moet niezen of hoesten. Laat je kind papieren zakdoeken gebruiken en die meteen weggooien. Hierna handen wassen is ook aan te raden. Geen zakdoek bij de hand? Hoesten en niezen in de halsopening van het shirt is dan het beste. In de elleboog is ook beter dan in de hand.'

• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Het artikel is geactualiseerd en opnieuw gevalideerd door een jeugdarts. Aangepast is o.a.: 'Je vindt het misschien onsmakelijk klinken, maar voor het herstel van een verkoudheid kun je beter je neus ophalen dan snuiten: je volgt dan de richting van de trilhaartjes in de neus én het doorslikken van het snot versnelt het opbouwen van weerstand.'

• Baby 0
• Kraamtijd
• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Verzorging en uiterlijk

De titel is gewijzigd van 'Navelstomp' in 'Verzorgen navel'

• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Vriendschap
• Weerbaarheid

Titel is veranderd van 'Groepsvorming' in 'Vriendengroepen'

• Baby 0
• Hechting

Nieuw artikel. Gevalideerd door jeugdverpleegkundige.

• Peuter 2
• Peuter 3
• Zien

Omdat kinderen zouden kunnen oefenen met de oogtestkaarten, hebben we de volledige kaarten vervangen door details ervan.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Zien

Omdat kinderen zouden kunnen oefenen met de oogtestkaart, is de volledige kaart vervangen door een detail ervan.

• Ouderschap
• Partner
• Wonen

Wetswijziging van 1 januari 2023 verwerkt: door het kind te erkennen heeft de vader nu ook het gezamenlijk gezag over het kind.

• Baby 0
• Kraamtijd
• Wetgeving en juridisch

De wetswijziging van 1 januari 2023: als vaders een kind erkennen, krijgen ze automatisch het ouderlijk gezag, is doorgevoerd in dit artikel.

• Baby 0
• Baby 1
• Verzorging en uiterlijk

Stukje toegevoegd over ontstoken nagelriem: 'Soms raakt de nagelriem wat ontstoken. Die ziet dan rood en er kan een puskopje ontstaan. Hier hoef je niets aan te doen, het gaat vanzelf over in een paar dagen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Op straat/buiten
• Op vakantie
• Veiligheid

Advies extra water bij warm weer is aangepast: 'Geef je kunstvoeding? Verdeel die dan in kleinere hoeveelheden over de dag, zodat je je baby vaker kunt laten drinken. Als je baby nog geen 6 maanden is, kunnen zijn nieren water nog niet goed verwerken. Overleg bij erg warm weer met de Jeugdgezondheidszorg of je je baby een theelepeltje water tussendoor mag geven.'

• Baby 0
• Baby 1
• Lichamelijke klachten en verschijnselen

De adviezen over extra water geven zijn aangepast: 'Bedenk ook dat je baby meer zweet op warme dagen. Zo verdwijnt er ook vocht uit zijn darmen. Laat je baby op warme dagen dus wat vaker aan de borst drinken. Moedermelk wordt bij warm weer vanzelf wat wateriger. Zorg dat je zelf voldoende water drinkt. Geef je flesvoeding, verdeel die dan in kleinere hoeveelheden over de dag, zodat je je baby vaker kunt laten drinken. Als je baby nog geen 6 maanden is, kunnen zijn nieren water nog niet goed verwerken. Overleg bij erg warm weer met de Jeugdgezondheidszorg of je je baby een theelepeltje water tussendoor mag geven.' Ook gecorrigeerd is: 'Als je flesvoeding geeft, is het belangrijk goed op de hoeveelheid water bij het aantal schepjes poeder te letten. Strijk het schepje af, er mag geen kop op zitten. Voeg geen extra water toe.'

• Gezonde voeding
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Dit artikel is uitgebreid met informatie over ontbijt, lunch, tussendoortjes en tips. Toegevoegd is o.a.: '* Lukt het je puber niet om te ontbijten? Laat hem dan bijvoorbeeld de avond van tevoren zijn ontbijt en lunch klaarmaken; * Eet gezellig samen aan tafel en zet daarbij de televisie/telefoon uit. Moet je puber werken rond etenstijd? Zorg er dan voor dat je puber voor -of achteraf een gezonde maaltijd kan eten;'

• Gezonde voeding
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Het artikel is iets ingekort en er is een link naar 'Gezonde eetgewoonten' in geplaatst.

• Zwangerschapsonderzoeken
• Zwanger zijn

Depublicatie; informatie opgenomen in 'Ben ik zwanger?'

• Baby 0
• Baby 1
• Huilen
• Ritme en regelmaat
• Slapen

Titelwijziging: Slaapproblemen

• Baby 0
• Babyuitzet
• Slapen
• Thuis
• Voorbereiding geboorte

Titelwijziging: 'Bedje' wordt 'Veilig babybed'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Stelen
• Vernielen
• Wetgeving en juridisch

Nieuwe titel: Stelen en in overtreding

• Positief opvoeden
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

titelwijziging: 'Aandacht geven' wordt Aandacht en complimenten geven'

• Leerplicht
• Liegen
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Stelen

Titelwijziging: 'Fout gedrag' wordt 'Fout gedrag en jeugdcriminaliteit'

• In het verkeer
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Titelwijziging: 'Rijlessen en auto's' wordt 'Rijlessen en het beginnersrijbewijs'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Slapen

Titelwijziging: 'Nachtrust' wordt 'Slapen en nachtrust'

• Kinderwens
• Vruchtbaarheid
• Zwangerschapsonderzoeken

Titelwijziging: 'Symptomen van zwangerschap' wordt 'Ben ik zwanger?'

• Op straat/buiten
• Veiligheid
• Zwanger zijn

Titelwijziging: Zomer, zon en zonnebank

• Ongewenst zwanger

Titelwijziging: 'Een keuze maken' wordt 'Ongewenst zwanger'

• Weeën

Titelwijzing: Weeën

• Kinderwens
• Vitamines en preparaten
• Vruchtbaarheid
• Zwangerschapsonderzoeken

Toegevoegd is een link naar Zwangerwijzer.nl : 'ZwangerWijzer kan je helpen bij de voorbereiding van je zwangerschap. Vul de vragenlijst in en bekijk in ongeveer 15 minuten of er risico's zijn voor jou, je partner of je baby. Je krijgt direct informatie en advies. Aan het einde krijg je een overzicht van alle antwoorden.'

• Lichamelijke klachten en verschijnselen
• Zwanger zijn

Nieuwe titel: Moe en een wisselend humeur

• Kinderwens
• Vruchtbaarheid

Toegevoegd is een link naar Zwangerwijzer.nl : 'ZwangerWijzer kan je helpen bij de voorbereiding van je zwangerschap. Vul de vragenlijst in en bekijk in ongeveer 15 minuten of er risico's zijn voor jou, je partner of je baby. Je krijgt direct informatie en advies. Aan het einde krijg je een overzicht van alle antwoorden.'

• Sport en beweging
• Zwanger zijn

Nieuwe titel: Sporten en bewegen

• Baby 0
• Baby 1
• Ziekten en aandoeningen

In overleg met een lactatiekundige is toegevoegd: 'Voor gezonde baby's kan met spruw besmette moedermelk geen kwaad. Is je baby prematuur of kwetsbaar, vraag dan advies bij de Jeugdgezondheidszorg of andere arts. Invriezen van afgekolfde, met spruw besmette melk doodt de schimmel niet. Door de ingevroren melk te verwarmen tot vlak onder het kookpunt wordt de schimmel gedood.' Ook is nog een link toegevoegd naar de pagina over spruw van La Leche League.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Ritme en regelmaat
• Slapen

Titelwijziging: 'Bedritueel' wordt 'Slaaptips en bedritueel'

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Voogdij

Informatie over het regelen van de voogdij (en erfenis) is opgenomen in dit artikel. Toegevoegd is o.a.: 'Ook als je geen voogd benoemt in je testament, zorgt de kinderrechter dat iemand de zorg voor je kinderen op zich neemt. In de meeste gevallen is dit een familielid. Is er niemand geschikt bevonden, komt een kind terecht in een pleeggezin.'

• Baby 0
• Baby 1
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Jongvolwassene 18 t/m 22
• Mishandeling
• Ouders die zelf problemen hebben
• Peuter 2
• Peuter 3
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Thuis
• Veiligheid

In het artikel worden de verschillende vormen van mishandeling en verwaarlozing omschreven. Toegevoegd is o.a: 'Bij kindermishandeling denken mensen vaak aan slaan en schoppen. Maar er zijn verschillende vormen van kindermishandeling. In gezinnen waar kindermishandeling voorkomt, kan het gaan om meerdere vormen tegelijk.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Spelen

In het artikel is informatie over de speelotheek opgenomen. Toegevoegd is o.a.: 'Speelgoed lenen is duurzaam. Je kind kan een paar weken thuis met het geleende speelgoed spelen. Als je kind er weer op is uitgekeken, breng je het terug om iets nieuws te lenen. Zo heb je voor niet te veel geld altijd passend speelgoed in huis, een duurzame oplossing. Vindt je kind iets heel erg leuk, kun je het altijd nog kopen.'

• Emoties en sociaal-emotionele ontwikkeling
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Vriendschap

Het artikel is uitgebreid met informatie over het belang van vriendschap en het vrienden maken. Toegevoegd is o.a.: 'Het kan even duren voordat je kind nieuwe vrienden heeft gemaakt. Het kost tijd en energie om elkaar goed te leren kennen. Na verloop van tijd kun je erachter komen dat zo'n vriend toch niet zo leuk is, of toch juist wel! Het gaat erom dat je kind eerst vriendschap moet geven om het terug te krijgen.'

• Harddrugs
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Softdrugs
• Verslaving

Effecten en risico's van de verschillende drugs zijn toegevoegd. O.a.: 'Drugs kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden. De meest gebruikte indeling is de indeling naar de werking van de drugs op de hersenen. De effecten kunnen stimulerend zijn, verdovend of bewustzijnsveranderend. Sommige middelen hebben meerdere effecten.'

• Huiswerk
• Middelbare school
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Het artikel is uitgebereid met meer tips om te helpen en geactualiseerd. Toegevoegd is o.a.: 'Vaak hebben scholen een digitaal systeem waarop je kind kan inloggen en waarin het huiswerk staat genoteerd. Toch is een papieren agenda nog wel overzichtelijk en handig. '

• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Sport en beweging
• Veiligheid

Informatie over bescherming en blessures is in deze tekst opgenomen. Toegevoegd is o.a.: 'Een blessure kan op jonge leeftijd blijvende schade aanrichten. Als je kind een blessure heeft opgelopen, gaat dit vaak gepaard met een zwelling. Eerst moet de zwelling gekoeld worden, vervolgens moet er een drukverband aangelegd worden en daarna is het belangrijk dat je kind rust neemt. Als de zwelling niet afneemt, kun je het best met je kind naar de huisarts gaan.'

• Internet
• Online
• Privacy
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Door samenvoegen van artikelen is hierin meer informatie over veiligheid online opgenomen. Toegevoegd is o.a."Maar maak je niet te snel zorgen. Jongeren moeten alles nog ontdekken en komen vaak gewoon uit nieuwsgierigheid of per ongeluk op akelige websites terecht. Pubers hebben ruimte nodig om zelf op onderzoek uit te kunnen gaan. Een pornofilter blokkeert vaak ook websites met goede informatie over seks zoals Sense.info.'

• Angst
• Faalangst
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Toegevoegd aan dit artikel is hoe je faalangst herkent bij je kind en hoe je het kunt helpen. O.a.: 'ubers kunnen zich door faalangst ook echt ziek of misselijk voelen. Ze kunnen onrustig zijn, veel zweten, snel blozen of last hebben van hartkloppingen, hyperventilatie en een droge mond. Je ziet ook wel pubers met faalangst die gaan stotteren, trillende handen hebben, oogcontact vermijden of vaak naar de wc moeten. Ook buikpijn, hoofdpijn en een slechte eetlust komen voor.'

• Onzekerheid
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Zelfbeeld
• Zelfstandigheid
• Zelfvertrouwen

In dit artikel is de emotionele ontwikkeling en het zelfstandig worden opgenomen. Toegevoegd is o.a.: 'Als ouder kun je je puber helpen zich emotioneel goed te ontwikkelen. Laat zien dat je betrokken bent bij je kind en dat je er voor hem of haar bent. Laat ook zien dat je trots bent op hoe goed je kind zijn best doet. Je kunt pubers helpen naar zichzelf te kijken door hun gedrag en gevoelens te benoemen en te vragen waarom ze iets doen. Kijk ook goed naar wat je kind drijft. Zelf let je misschien vooral op prestaties en rapportcijfers, maar je kind is waarschijnlijk veel meer bezig met de eigen leefwereld. Het is prettig voor pubers als je daar begrip en belangstelling voor hebt.'

• Op vakantie
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18

Links naar andere artikelen over vakantie zijn hierin opgenomen: 'Wat neem je allemaal mee? Heb je de juiste zonnebrandcrème? Hebben alle gezinsleden een geldig paspoort? Denk ook aan een goede reisverzekering en vraag bij de juiste instanties of er nog inentingen nodig zijn.'

• Alcohol
• Puber 13 t/m 16
• Puber 17 t/m 18
• Uitgaan

Het artikel is uitgebreid met een stukje over afspraken over tijden. Toegevoegd is o.a.: 'Het is verstandig om van tevoren duidelijke afspraken met je kind te maken over hoe laat hij of zij thuis moet komen na het stappen. Het kan gebeuren dat dit uitloopt op een hele onderhandeling. Je kind vindt het leuk om te stappen en probeert het uitgaan daarom zo lang mogelijk te rekken. Als ouder wil je misschien niet dat je kind zo laat thuiskomt.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Gezonde voeding

Het artikel is aangevuld met informatie over ontbijt, lunch, tussendoortjes en tips. Toegevoegd is o.a.: 'Het bord hoeft niet altijd leeg. Laat je kind zelf bepalen hoeveel het eet. Het is niet goed om meer te eten als je al vol zit. Schenk er niet te veel aandacht aan en ruim de tafel gewoon af. Zijn jullie gewend een toetje te eten, geef je kind dit dan ook in een normale hoeveelheid. Gebruik het toetje niet als beloning of straf. Wil je kind kort na de maaltijd iets eten omdat het nog honger heeft? Ga daar dan niet op in en laat je kind wachten tot het volgende eetmoment.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Video, film, tv

Naar aanleiding van het advies 'Digitale media in relatie tot bewegen' van het Trimbos is informatie toegevoegd: Evenwicht tussen bewegen en digitale media Evenwicht tussen de verschillende activiteiten van je kind is belangrijk. Dat betekent regelmatig en gevarieerd bewegen, zo min mogelijk langdurig stilzitten en voldoende slapen. Daarnaast is het ook belangrijk dat je kind tijd met anderen doorbrengt én tijd voor zichzelf heeft. Ook moet er evenwicht zijn tussen inspanning en tijd voor ontspanning. Help je peuter om een gezond evenwicht vinden. Zo leer je je kind hoe het dat later zelf kan doen. Denk er eens aan dat je digitale media ook kunt gebrúiken om je kind te laten bewegen! Voorbeelden daarvan zijn: Kijken naar en meedoen met een filmpje op YouTube over yoga of dans; Geocatching: met een app wandelen en schatzoeken; Beeldbellen met opa en oma waarbij je peuter met de iPad door het huis loopt om van alles te laten zien.

• Baby 0
• Kolven
• Kraamtijd

Grondig herzien en uitgebreid door een lactatiekundige. Teogevoegd is o.a.: 'Spruw ziet eruit als dikke witte aanslag of witte vlekjes op de tong of in de mond op het slijmvlies. Spruw is een schimmelinfectie. Het kan gevoeligheid geven bij het drinken bij de baby en bij jou aan je tepels. Drinkt je baby plotseling slechter? Laat hij de borst vaker los of huilt hij meer? Dan heeft hij misschien last van de spruw. Heb je plotseling of al langere tijd gevoelige tepels of slecht genezende kloven? Dit kan ook door spruw komen. Overleg met je huisarts wat je kunt doen. Heb je vaak of langere tijd spruw, overleg dan met een lactatiekundige.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Belonen
• Positief opvoeden
• Regels

Aan het artikel zijn standpunten van Positief Opvoeden toegevoegd. O.a.: 'Goed voor jezelf zorgen Zorg ook goed voor jezelf. De opvoeding van je kind wordt daar ook makkelijker en leuker van. Als ouder en mens heb je je eigen wensen en behoeften. Als je luistert naar je eigen behoeften, kun je makkelijker geduldig en consequent zijn. Bovendien kun je dan makkelijker aandacht geven aan je kind op de juiste momenten.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Emoties en sociaal-emotionele ontwikkeling
• Vriendschap

In samenwerking met een opvoedkundig adviseur is in dit artikel de betekenis en het belang van vriendschap opgenomen en de volgorde logischer gemaakt. Toegevoegd is o.a.: 'Jonge kinderen krijgen een duidelijke voorkeur en weten precies met wie ze graag zouden willen spelen. De basis van een vriendschap is dat je kind iemand aardig vindt. In de jaren erna krijgt vriendschap langzamerhand meer inhoud. Voor kinderen uit groep 6, 7 en 8 betekent vriendschap vaak al heel wat meer: een vriend(in) is iemand die je iets kunt toevertrouwen, die je begrijpt en die altijd voor je opkomt. Het gaat er niet om om zoveel mogelijk vriendjes te hebben, maar om te ervaren dat het fijn is om te kunnen en te mogen kiezen met wie je dingen wilt doen. Je kunt je kind helpen om om zich heen te kijken en zelf te ervaren wie het nou écht aardig vindt en waarom. Bemiddelen en in contact brengen, dat is de belangrijkste rol voor ouders als het gaat om kindervriendschappen!'

• Baby 0
• Baby 1
• Ritme en regelmaat

Fiona-filmpje toegevoegd.

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Verstandelijke ontwikkeling

Toegevoegd is een stukje wat je als ouder kunt doen: 'Geef je kind de kans om veel uit te proberen en geef uitleg en informatie. Of vraag je kind om iets uit te leggen. Geef ook zo goed mogelijk antwoord op vragen. Kinderen zijn leergierig en verbazen zich vaak over wat er om hen heen gebeurt. Er wordt bijvoorbeeld een nieuwe riolering gemaakt. Let op deze momenten van verwondering en praat daar met elkaar over. Leg uit en help je kind zo nodig om verbanden te leggen: 'Het water gaat dan door die buis naar onze kraan.' Het is ook goed om denkvragen te stellen: 'Waar zou het water naartoe gaan?''

• Gamen
• Peuter 2
• Peuter 3
• Video, film, tv

In dit artikel zijn meer geschikte peutermedia opgenomen. O.a.: 'Er zijn veel leuke prentenboek-apps voor peuters. Daarop wordt het prentenboek voorgelezen en vaak zijn er bijbehorende spelletjes te doen. Voorbeelden zijn 'Timo en het toverboek' en 'Job gaat eten'. Vraag er eens naar in de bibliotheek. Peuters krijgen plezier in hun eerste computerspelletjes (games). Die zijn nog simpel natuurlijk, en vaak opgezet rond een bekend figuurtje zoals nijntje of Bumba. De spelletjes zijn vaak memory, kleuren, muziek maken, een legpuzzel of doolhof. Tegen de tijd dat je kind naar groep 1 gaat, kan het de eerste avonturengames spelen. Dit zijn games waarin je kind de hoofdpersoon een avontuur laat beleven, en allerlei problemen moet oplossen. Voorbeelden zijn Robbie Konijn (app), Dora (website Nickelodeon) en Mijn naam is Haas (mijnnaamishaas.nl).'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Gezonde voeding
• Lichaamsgewicht
• Sport en beweging

Beweegtips zijn toegevoegd. O.a.: 'Stimuleer je kind om eens uit te zoeken welke sporten er allemaal zijn naast bekende sporten als voetbal, zwemmen en volleybal. Misschien vindt je kind waterpolo, klimmen of streetdance ook leuk? Laat hem een proefles doen. Kijk samen op Sport.nl welke sport geschikt en leuk is voor je kind en welke sportverenigingen er bij jullie in de buurt zijn. Op school worden vaak door verenigingen proeflessen gegeven voor verschillende sporten. Vraag op een ouderavond eens of dat op de school van je kind ook wordt georganiseerd.'

• Angst
• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Faalangst

Het herkennen van faalangst is opgenomen in dit artikel. Ook is het taalgebruik wat eenvoudiger gemaakt. Toegevoegd is o.a.: 'Je kind kan zich lichamelijk ook echt ziek of misselijk voelen. Het kan onrustig zijn, veel zweten, snel blozen of last hebben van hartkloppingen, hyperventilatie en een droge mond. Maar je ziet ook wel kinderen met faalangst die gaan stotteren, trillende handen hebben, oogcontact vermijden of vaak naar de wc moeten. Ook buikpijn en hoofdpijn komen voor en een slechte eetlust.'

• Baby 0
• Baby 1
• Flesvoeding

Naar aanleiding van vragen van ouders is een stukje opgenomen over het overstappen op en mengen van verschillende merken flesvoeding: 'Overstappen op een ander merk voeding Alle merken kunstvoeding zijn even goed, want er zijn strenge eisen voor. Als jouw merk op is, kun je gerust een ander merk gebruiken. Misschien smaakt of voelt die melk iets anders voor je baby. Dan kan het handig zijn om het nieuwe merk te mengen met het oude. Let wel goed op de verhouding water en poeder. Het maatschepje van een ander merk kan anders zijn! Gedraagt je baby zich anders na het overstappen of ziet de ontlasting er anders uit? Dat heeft waarschijnlijk te maken met zijn normale ontwikkeling.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Horen

In dit artikel is de informatie over de gehoortest en gehoorschade voorkomen opgenomen. Teogevoegd is o.a.: 'Harde geluiden, zoals harde muziek, kunnen het gehoor voorgoed beschadigen. Heeft je kind dus eenmaal last van gehoorschade, dan gaat dat niet meer over.'

• Basisschoolkind 10 t/m 12
• Basisschoolkind 4 t/m 6
• Basisschoolkind 7 t/m 9
• Overlijden
• Rouw
• Verdriet

De inleiding is uitgebreid met: 'Rouwverwerking is de manier waarop je kind een plek probeert te geven aan een verdrietige gebeurtenis. Per kind verschilt het hoeveel tijd de rouwverwerking in beslag neemt. Je kunt proberen het hier zo goed mogelijk in te begeleiden. Het belangrijkste is hierbij om zo open mogelijk te praten met je kind. Ook is het goed om verdriet te uiten. Geef je kind ruimte voor verdriet, maar geef het wel het gevoel dat je de situatie in de hand hebt.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Slapen

Informatie over nachtrust en meer tips zijn toegevoegd aan dit artikel. Zoals: 'Niet alle kinderen hebben evenveel slaap nodig. De slaapbehoefte verschilt enorm per kind. Hoe weet je of je kind genoeg slaapt? Dat kun je vooral in de ochtend goed zien. Je kind krijgt voldoende slaap als het 's morgens spontaan wakker wordt en als het binnen een half uur na het opstaan trek heeft in een ontbijt. Ook wordt je kind in het weekend of in de vakantie niet veel later wakker dan door de week. Het zegt niet zoveel als je kind overdag slaap lijkt te hebben. Kinderen die te weinig slapen zijn lang niet altijd slaperiger. Soms zijn ze vooral veel drukker.'

• Peuter 2
• Peuter 3
• Ritme en regelmaat
• Slapen

inrormatie uit het artikel Dag- en nachtritme is hierin opgenomen. O.a.: 'Zegt je kind dat het niet naar bed wil, ga er dan niet over discussiëren. Je kind leert zo dat naar bed gaan geen keuze is, maar er gewoon bij hoort. Je kunt er een grapje van maken en met een glimlach zeggen: 'Je hebt geen zin, maar we gaan wel.' Of beloof iets wat je peuter interessant vindt, bijvoorbeeld zelf tandenpoetsen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Borstvoeding
• Glutenintolerantie
• Lactose-intolerantie

Opnieuw gevalideerd door een diëtiste.

• Baby 0
• Baby 1
• Glutenintolerantie
• Lactose-intolerantie

Geactualiseerd en opnieuw gevalideerd door diëtiste. Aangepast is o.a.: 'Als je baby borstvoeding krijgt, is het meestal niet nodig een dieet te volgen. Het is juist beter om zelf alles te blijven eten en drinken. Een enkele keer kan het zinnig zijn om onder begeleiding zelf vier weken een dieet te volgen. Dat is dan zonder grote hoeveelheden melk en - tot je baby 6 maanden is - grote hoeveelheden soja. Als je baby kunstvoeding (flesvoeding) krijgt, wordt deze voeding vier weken lang vervangen door dieetvoeding.'

• Baby 0
• Baby 1
• Flesvoeding

In samenwerking met een lactatiekundige zijn de tips uitgebreid. Toegevoegd is o.a.: 'Geef de eerste keren de fles als je baby nog niet zo'n honger heeft en vrolijk wakker wordt. Dan is hij er aan toe om iets nieuws te leren. Een aantal keer overdag, tussendoor, de fles laten ontdekken kan ook helpen. Als je baby de fles al vast kan houden, of handvatten kan vastpakken, gebruik die kunst dan!'

• Baby 0
• Borstvoeding
• Gezonde voeding
• Kraamtijd

In samenwerking met een lactatiekundige is het artikel geactualiseerd. Er is meer informatie in opgenomen over colostrum, voor- en achtermelk en een stukje over donormelk: 'Als je niet voldoende moedermelk hebt of je die vanwege medicatie tijdelijk niet mag geven, kun je kiezen voor gedoneerde melk van andere moeders. Er bestaat een netwerk waarbij ouders die moedermelk te veel hebben in contact worden gebracht met ouders die moedermelk nodig hebben. Je kunt je aanmelden bij dit netwerk op Moedermelknetwerk.nl. Er is ook een moedermelkbank bij het Amsterdam UMC, die gebruikt wordt om premature en zieke baby's te voeden. Je kunt daar moedermelk aan doneren.'

• Baby 0
• Baby 1
• Video, film, tv

In dit artikel zijn uit andere artikelen adviezen van deskundigen over mediagebruik opgenomen. Ook wordt hier nu aandacht gegeven aan de juiste programma's en apps voor baby's. O.a.: 'Let er bij het kiezen van tv-programma's, websites, apps en boeken voor de allerkleinsten op dat ze speciaal voor baby's en dreumesen zijn gemaakt.' En: 'Laat je kind niet alleen met een computer, tv of tablet, maar geniet samen, praat erover en leg uit wat je ziet. Neem je kind op schoot, net als wanneer je een prentenboek voorleest. Je voelt dan ook beter aan wanneer je kind geen aandacht meer heeft.'

• Horen
• Peuter 2
• Peuter 3

In het artikel zijn tips om gehoorschade te voorkomen opgenomen. Toegevoegd is o.a.: 'Let er bij de aanschaf van speelgoed op of er hard geluid uit komt. Kleine kinderen zijn snel geneigd om speelgoed waar geluid uit komt (bijvoorbeeld in de vorm van een telefoon) tegen hun oor te houden. Soms kun je met een kindveilige schakelaar het geluid begrenzen. Zit die niet op het speelgoed, demp het geluid dan door de luidsprekers deels af te plakken.'

• Belonen
• Niet luisteren
• Peuter 2
• Peuter 3
• Positief opvoeden
• Regels

Tips over positief opvoeden zijn toegevoegd. Zoals: 'Probeer steeds op een positieve manier met je kind om te gaan. Dan heb je waarschijnlijk ook het meeste plezier samen. Kinderen die positief worden opgevoed, hebben een grote kans om zich te ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen met veel zelfvertrouwen. Het gaat om steunen, stimuleren en sturen.'

• Baby 0
• Baby 1
• Borstvoeding

In samenwerking met een lactatiekundige is dit artikel uitgebreid. Toegevoegd is onder o.a. : 'Áls je borstvoeding geeft is het lastig om in te schatten hoeveel je baby drinkt. Het is ook niet belangrijk hoe vaak of hoe lang hij drinkt. Toch kan het fijn zijn om wat houvast te hebben. Baby's drinken genoeg als: ze de eerste weken elke dag minstens zeven voedingen krijgen; ze naast korte zuigbewegingen ook grote, regelmatige slokken nemen, met af en toe een korte pauze; ze per voeding tenminste één borst soepel drinken en als nodig twee borsten krijgen aangeboden; ze de eerste weken ongeveer zes natte luiers en twee tot vijf poepluiers hebben per 24 uur; ze tevreden zijn na de voeding; je borsten na de voeding zachter zijn en prettig aanvoelen; ze goed groeien.

• Baby 0
• Baby 1
• Borstvoeding

Geactualiseerd en opnieuw gevalideerd door een lactatiekundige. Toegevoegd is o.a.: 'Laat je tepels even aan de lucht drogen na het voeden.'

• Baby 0
• Baby 1
• Positief opvoeden
• Ritme en regelmaat

Een stukje over regels is toegevoegd: 'Kinderen weten graag wat er van ze verwacht wordt. Je kind is nu nog klein, maar spelenderwijs kun je je baby toch al regels vertellen. Bijvoorbeeld: 'We gaan je speelgoed nu opruimen en dan gaan we eten." Doet je baby iets dat niet mag? Vertel dat ook duidelijk. Ga niet schreeuwen, maar je baby kan je 'boze stem' (die meestal wat lager klinkt) wel leren herkennen. Als de wereld om hen heen duidelijk en voorspelbaar is, ontwikkelen kinderen zich het best. Plus een link naar 'Tijd voor jezelf'.

• Baby 0
• Baby 1
• Spreken

In dit artikel zijn meer tips opgenomen op het leren praten te stimuleren. Bijvoorbeeld: 'Doe (schoot)spelletjes met je baby. Varieer je stemhoogtes en maak gebaren, geluiden en klanken. Dat vindt je kind leuk en het leert jou en de omgeving daardoor beter kennen. Ook speelgoed dat geluid maakt kan helpen. Zo ontdekt je kind verschillende geluiden. Kinderen vinden ook muziek leuk. Zing gemakkelijke liedjes en beweeg daarbij. Doe ook eens speelgoed (zoals blokken of dieren) in een grabbelzak of doos. Je kind vindt het leuk om voorwerpen uit de doos te halen of er in te stoppen. Vertel je kind wat het doet en oefen daarbij woorden als 'in' en 'uit'.'

• Baby 0
• Baby 1
• Zien

'Bewegingen zien' is opgenomen in dit artikel. Toegevoegd is o.a.: 'Vanaf drie à vier maanden blijft je baby naar je kijken als je door de kamer loopt. Hij volgt je dan met zijn ogen. Je kind draait nu zelfs het hoofd om, om jou of een voorwerp beter te zien. Tussen de drie en zes maanden leert je baby ook om snel bewegende voorwerpen met zijn ogen te volgen. Dan kan je kind bijvoorbeeld zien dat speelgoed op de grond valt. Je baby kan op deze leeftijd ook steeds beter diepte zien.'