Soa’s zijn geslachtsziekten, seksueel overdraagbare aandoeningen. Je puber kan een soa oplopen als hij onveilig vrijt. Het is belangrijk om al vroeg met je kind te praten over veilig vrijen en voorbehoedsmiddelen. Zo kun je voorkomen dat je kind een soa oploopt. Heeft je kind onveilige seks gehad of vermoed je een soa? Dan is het goed om een soa-test te laten doen.
Kun je soa’s herkennen?
Als je puber een soa oploopt, kan hij of zij klachten krijgen zoals pijn bij het plassen of afscheiding. Maar dat hoeft niet. Vaak geeft een soa geen klachten en heeft je kind nergens last van. Testen is dan de enige manier om zeker te weten of je kind een soa heeft.
Het voorkomen van soa’s
Veilig vrijen biedt de beste bescherming tegen de meeste soa’s. Veilig vrijen is vrijen met een condoom. Adviseer je kind daarom altijd om met een condoom te vrijen. Het condoom werkt niet tegen schaamluis.
Welke soa’s kennen we?
Chlamydia is de meest voorkomende soa onder jongeren in Nederland. Andere soa’s zijn herpes genitalis, genitale wratten, gonorroe, hepatitis B, syfilis en schaamluis. Ook hiv is een soa.
Schurft is geen soa, maar kun je wel oplopen als je met iemand seks hebt door het huid-op-huidcontact. Je kunt schurft ook krijgen als je samen in hetzelfde bed ligt.
Meer informatie over de verschillende soorten soa’s vind je op Soaaids.nl en Sense.info.
Virale en bacteriële soa’s
De meeste soa’s worden veroorzaakt door een virus of een bacterie.
- Virale soa’s zijn te behandelen met medicijnen, maar zijn niet altijd te genezen. Dit geldt bijvoorbeeld voor herpes genitalis.
- Bacteriële soa’s zijn goed te behandelen. Het is wel belangrijk dat een soa op tijd wordt ontdekt. Loopt je kind te lang rond met een soa, dan kan dat vervelende gevolgen hebben. Chlamydia en gonorroe kunnen bijvoorbeeld bij meisjes leiden tot onvruchtbaarheid.
Waarom een soa-test?
Je kind kan verschillende redenen hebben voor een test:
- Je kind heeft onveilige seks gehad;
- Het condoom is gescheurd;
- Je kind is gewaarschuwd door een partner;
- Je kind heeft klachten die op een soa kunnen wijzen;
- Je kind heeft een vaste relatie en ze willen voortaan het condoom weglaten.
Gratis soa-test
Iedereen die jonger is dan 25 kan bij het soa-spreekuur van de GGD (Sense) terecht voor een onderzoek naar chlamydia (dat is de meest voorkomende soa) en ook gonorroe. Als het nodig is, wordt ook op andere soa’s getest, bijvoorbeeld syfilis en hiv.
Bij de meeste GGD (Sense) spreekuren moet je eerst bellen voor een afspraak. Er zijn ook spreekuren waar je online een afspraak kan maken. Of waar jongeren een thuistest voor chlamydia en gonorroe kunnen aanvragen.
Bij de GGD (Sense) zijn testen en behandeling gratis. Natuurlijk kun je ook naar de huisarts voor een soa-onderzoek. Daar valt het onderzoek gewoon onder de basisverzekering. Houd bij jongeren van 18 jaar en ouder dan wel rekening met het verplicht eigen risico.
Je kind kan kijken op Sense.info voor meer advies of een afspraak maken bij een GGD (Sense) locatie met spreekuur bij jullie in de buurt.
Hoe wordt er onderzocht?
Bij een soa-onderzoek kun je op verschillende manieren worden onderzocht. Dit is afhankelijk van de klachten die iemand heeft en de manier waarop en met wie iemand heeft gevreeën. Dit wordt voorafgaand aan het onderzoek besproken.
- Urineonderzoek.
- Vaginaal uitstrijkje.
- Anaal uitstrijkje (na anale seks).
- Bloedonderzoek.
- Lichamelijk onderzoek naar zichtbare klachten als zweertjes, blaasjes of wratjes in de schaamstreek.
Waarschuwen van partners
Het is bij soa’s vaak heel belangrijk om partners te waarschuwen, zodat ook zij zich laten testen en behandelen. Meestal gaat het om partners van de afgelopen zes weken tot zes maanden. Wat precies nodig is, verschilt per soa. De huisarts en de GGD (Sense) kunnen hier goed in adviseren. Ze kunnen ook helpen om partners anoniem te waarschuwen via partnerwaarschuwing.nl.
Kijk samen met je kind naar het filmpje ‘De soa poli’ van Groter Worden: