Puber | Vriendschap: vrienden steeds belangrijker

Waarom zijn leeftijdsgenoten juist nu zo belangrijk?

Om beter te kunnen begrijpen wie zij zelf zijn, vergelijken jongeren zichzelf met leeftijdsgenoten die ze kennen, maar ook met muziek- en sporthelden of voorbeelden op sociale media. Vrienden hebben veel invloed op wat jongeren denken en doen op deze leeftijd. Ze letten veel meer op elkaar, bijvoorbeeld hoe je je moet gedragen, wat je in vrije tijd doet en hoe je eruitziet. Zo krijgen ze hun eigen normen- en waardensysteem. Je kind kan daardoor in korte tijd erg veranderen, bijvoorbeeld dingen ineens kinderachtig vinden en niet meer naar de buitenschoolse opvang of de hobbyclub willen.

Ook seksualiteit gaat een grotere rol spelen in het contact met leeftijdsgenoten. Jongeren denken na over hun seksuele oriëntatie en hun genderidentiteit en hoe ze zich hierover voelen. Het krijgt meer invloed op hun persoonlijkheid.

Het leven is in deze fase een grote zoektocht, met mooie momenten zoals een eerste verliefdheid. Maar er gaat natuurlijk ook weleens iets mis. Daarom is het niet gek dat jongeren op deze leeftijd soms erg emotioneel zijn.

Wat betekenen vriendschappen op deze leeftijd?

Vriendschappen zijn voor jongeren op deze leeftijd erg belangrijk omdat ze graag bij een groep willen horen die dezelfde dingen doet en wil als zij. Zo kunnen ze verder ontdekken wie ze zelf zijn. Vriendschappen geven jongeren veiligheid en zekerheid. Ze voelen zich daardoor begrepen en gewaardeerd. Dat is goed voor hun zelfvertrouwen, welbevinden en zelfbeeld. Daarom steken de meeste jongeren veel tijd in vriendschappen. Het soort vriendschappen verschilt. Sommigen hebben meer en oppervlakkiger contact, anderen hebben minder maar diepere vriendschappen.

Jongeren met goede vriendschappen hebben minder last van vervelende gebeurtenissen omdat ze elkaar kunnen steunen. Vriendschappen helpen jongeren ook in hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Door veel met vrienden te doen, te praten en te beleven leren ze hun eigen emoties en behoeftes kennen, maar ook die van een ander. Daardoor kunnen ze zich beter in elkaar inleven.

Bovendien oefenen jongeren in vriendschappen hun sociale vaardigheden, bijvoorbeeld:

• Zich open stellen voor vriendschap door contacten uit te proberen en aan te gaan.
• Het onderhouden van contacten door met elkaar af te spreken en elkaar op school te zien, maar ook door het gebruik van sociale media.
• Vertrouwen geven en krijgen door persoonlijke dingen en ervaringen met elkaar te delen.
• Elkaar accepteren door respect te hebben voor elkaar en leren om te gaan met onderlinge verschillen in denken en doen.
• Conflicten constructief oplossen en voor jezelf opkomen, onder woorden brengen wat je denkt en voelt en daarbij rekening houden met de wensen en gevoelens van de ander. 

Problemen in contact met leeftijdsgenoten  

Ruzie of jaloezie in een vriendschap kan je kind veel stress bezorgen. Ook als vrienden dingen doen zoals pesten, rotzooi achterlaten of overlast veroorzaken kan dat een slechte invloed op je kind hebben.

Jongeren vinden het vaak spannend om contact te hebben met leeftijdsgenoten die spijbelen, roken en drank en drugs gebruiken. Soms voelen ze zich daardoor zelf sterker, maar meestal hebben ze dan ook te maken met groepsdruk. Het is voor jongeren moeilijk om niet gevoelig te zijn voor groepsdruk. Ze zijn vaak nog onzeker over zichzelf, en willen geaccepteerd worden door anderen. Daarom zijn ze op deze leeftijd vaak ook juist bereid om anderen te helpen en te steunen, vooral als hun vrienden dit stimuleren.

Daarnaast is het voor jongeren belangrijk om door groepen in hun omgeving geaccepteerd te worden, vooral op school. Zeker bij jongeren die moeilijk vrienden maken helpt het om te merken dat ze bij een groep horen.

Je kind ondersteunen in contact met anderen

Je kunt je kind helpen door het contact met leeftijdsgenoten aan te moedigen. Zo kan je kind experimenteren met sociale contacten, vriendschappen, seksualiteit en relaties. Het verschilt per kind hoeveel vrijheid of structuur het nodig heeft. Ook de leeftijd maakt uit. Een kind van 13 heeft andere behoeftes dan een kind van 15. Lees meer over het opvoeden in deze leeftijdsfase bij Structuur bieden en grenzen stellen bij pubers.

Tips voor ondersteuning van je kind in bijzondere situaties

Ongelijkwaardige vriendschappen

Je kind kan opkijken tegen leeftijdsgenoten die ouder, stoerder of populairder zijn en daar graag vrienden mee willen worden. Je kunt je kind helpen door over vriendschap en het kiezen van vrienden te praten. Je kunt vertellen dat het belangrijk is goed na te denken waarom je met iemand vrienden wil zijn, wat echte vrienden zijn en wat vriendschap waardevol maakt. Jongeren zijn hier zelf ook veel mee bezig en vinden het fijn om het erover te hebben, ook al zullen ze dat niet altijd even snel zelf laten merken.

'Foute' vrienden

Vraag om die vrienden eens mee naar huis te nemen, zodat je kunt zien hoe ze met elkaar omgaan. Door te zeggen dat je kind niet met iemand om mag gaan, maak je het vaak extra aantrekkelijker om het wel te doen. Jongeren willen graag zelf beslissen met wie ze vrienden worden. Maak wel duidelijk dat je bepaald gedrag niet waardeert, zonder je kind of diens vrienden persoonlijk af te wijzen. Ook kun je je kind stimuleren om andere vrienden te leren kennen, bijvoorbeeld door een nieuwe hobby. Het belangrijkste is met je kind contact te houden over met wie het allemaal omgaat en het te stimuleren zelf goede beslissingen te nemen.

Gevaarlijke invloeden van 'vrienden'

Tijd om in te grijpen! Je kunt bijvoorbeeld grenzen stellen aan het contact en duidelijk maken wat de gevolgen zijn als je kind zich er niet aan houdt. Het helpt daarbij om uit te leggen dat je je zorgen maakt en niet wilt dat je kind door anderen in de problemen komt. Daarnaast is het goed om te vragen waarom je kind bepaalde keuzes maakt. Je kunt daarbij het belang van een eigen mening en zelf keuzes maken benadrukken. Als je kind zich meer bewust wordt van de invloeden van anderen, kan het ook beter inschatten welke vrienden geschikt zijn. Bovendien help je je kind door samen te kijken hoe het andere vrienden zou kunnen maken. Daardoor wordt duidelijk dat er veel meer mogelijkheden voor vriendschap zijn.

Geen vrienden

Sommige kinderen hebben meer behoefte om alleen te zijn dan anderen. Maar het is niet fijn wanneer je kind helemaal geen vrienden heeft. Zoek samen met je kind uit wat je er aan kunt doen. Bekijk of je kind het leuk vindt om naar een club, vereniging of buurthuis te gaan, een bijbaantje te nemen of vrijwilligerswerk te doen. Zo help je je kind in contact te komen met leeftijdgenoten. Ook een online forum over een onderwerp dat je kind interesseert, kan helpen. Vraag zelf ook aan andere ouders welke ervaringen zij met de vriendschappen van hun kinderen hebben. En zoek hulp als je het idee hebt dat er meer aan de hand is of als je kind zich al lang niet goed voelt.

Pesten

Als je vermoed dat je kind gepest wordt, kun je bij Mijn kind wordt gepest meer lezen over wat je dan kunt doen.

Alle pagina's over ontwikkeling